Bóg- nasz Ojciec
Poradnik metodyczny „Bóg – nasz Ojciec” dla katechetów klasy 1 szkoły podstawowej stanowi część pakietu edukacyjnego dla klas 1-4 z nowej serii podręczników „Wierzę w Boga” zgodnej z „Podstawą programową katechezy Kościoła katolickiego w Polsce” z 2018 r. Katecheza na tym etapie jest wprowadzeniem w podstawowe treści wiary; ma za zadanie budzić zaufanie do Boga i pragnienie spotkania z Nim podczas modlitwy.
Poradnik zawiera przede wszystkim scenariusze lekcji, w których katecheta znajdzie m.in.: spis pomocy przydatnych w trakcie katechezy; plan każdej katechezy; rozpisane szczegółowo poszczególne punkty planu; wskazówki, jak prowadzić uczniów przez kolejne etapy zajęć; ciekawe opowiadania; w każdej katechezie propozycję zabaw i zajęć ruchowych; modlitwy oraz teksty pieśni i piosenek; sformułowane cele katechetyczne, treści i wymagania zgodne z nową podstawą programową.
Plany wynikowe, kryteria ocen, materiały do druku oraz pomoce multimedialne do katechez zostały zamieszczone w naszym serwisie katechetycznym Wydawnictwa WAM. Poradnik ma służyć katechetom doświadczonym, a także tym, którzy dopiero rozpoczynają swoją pracę.
Poradnik metodyczny jest dostępny w 7 zeszytach, co ułatwi korzystanie z niego w szkole.
Materiały katechetyczne
Katecheza 1
Poznajemy się i witamy
Nagranie opowiadania „Czas iść do szkoły”, stanowi pomoc dydaktyczną, którą katecheta może wykorzystać we wprowadzeniu do katechezy. Mo że być punktem wyjścia do rozmowy z uczniami na temat ich przeżyć związanych z pierwszym dniem nauki w szkole. Katecheta może je odtworzyć uczniom lub przeczytać jego treść:
„Czas iść do szkoły! Tornister spakowany. Jest nieco ciężki, ale poradzę sobie. Trochę się boję, jak to będzie. Kogo spotkam w klasie? Czy znajdę przyjaciela? Czy zrozumiem wszystko, czego będziemy się uczyć? Mamy czytać, pisać, liczyć. Wszystko na raz. Jak sobie poradzę?”.
Nagranie piosenki nr 1 „Dobrze, że jesteś”.
Pierwszy dzień w szkole, to moment przełomowy w życiu każdego dziecka, a czas spędzony pierwszego dnia w szkole na długo pozostaje w pamięci młodego człowieka. Serdeczne powitanie każdego ucznia, zwrócenie uwagi na każde dziecko z osobna, pomoc we wzajemnym poznaniu się, pozwala na nawiązanie pomiędzy dziećmi takiego kontaktu, który pozwoli dziecku na spędzenie udanego pierwszego w szkole.
Katecheta zaprasza uczniów do kręgu i śpiewa lub uczy uczniów piosenki „Dobrze, że jesteś”, wraz z pokazywaniem gestów. Ważne, żeby dzieci, które będą w kręgu kierowały gesty nawzajem do siebie:
„Dobrze (gest OK – kciuk do góry), że jesteś (wskazujemy na drugą osobę, można za każdym razem na inną) (x3)
Co by to było (rozkładamy ręce i rozglądamy się na prawo i lewo), gdyby cię nie było, co by to było”.
Katecheza 2
Poznajemy i witamy Pana Jezusa
Nagranie opowiadania „Album”.
Opowiadanie „Album” poprzez swoją treść wskazuje, jak istotnym elementem życia każdego dziecka posiadanie koleżanek i kolegów. Są oni towarzyszami w jego codzienności szkolnej, ale w miarę upływu czasu, stają się znaczącymi osobami w ich życiu. Katecheta może odtworzyć lub przeczytać tekst opowiadania z poradnika metodycznego, które prowadzi ucznia do dalszej pracy na lekcji – wprowadza do rozmowy z uczniami na temat postaci świętych dzieci: Franciszka i Hiacynty. Postaci dzieci są przewodnikami w podręczniku – wskazują uczniom najważniejsze treści do zapamiętania z każdej katechezy.
Prezentacja ”Czy znasz te przedmioty w kościele?”, to pomoc, którą katecheta może wykorzystać
w zasadniczej części katechezy, podczas pracy z wykorzystaniem podręcznika. Katecheta wprowadza tu treści zapoznające uczniów z miejscem spotkania z Panem Jezusem – Kościołem, domem Bożym.
Omawiając wraz z uczniami ilustrację, która przedstawia wnętrze kościoła oraz znajdujące się tam przedmioty, katecheta może wyświetlić prezentację, a dzieci mogą pokazywać je w swoim podręczniku.
Katecheza 3
Krzyż Jezusa naszym znakiem
Prezentacja „Krzyż Pana Jezusa naszym znakiem”.
Prezentacja zawiera zdjęcia budynków kościoła wybudowanych w różnym stylu z widocznym znakiem krzyża. Jest materiałem uzupełniającym, ilustrującym do rozmowy z dziećmi ukierunkowującej ich ku skupieniu się na znaku krzyża. Katecheta może ma możliwość zaprezentowania obrazów kościołów wybudowanych w różnym stylu. Zwraca uwagę, że elementem charakterystycznym, który odróżnia kościoły od innych budynków, takich jak: kamienica, blok mieszkalny, supermarket, szkoła szpital, poczta, jest krzyż umieszczony na dachu, wieży kościoła lub fasadzie budynku.
W prezentacji katecheta znajdzie także materiał pomocny do wyjaśnienia dzieciom, jak prawidłowo wykonać znak krzyża.
Nagranie piosenki nr 2 „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”
Piosenka to doskonały środek ku temu, aby w przyjemnej formie utrwalać treści katechezy, a także kształtować odpowiednie postawy i umiejętności. Śpiewając piosenkę „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” z użyciem gestów – uczniowie mogą ćwiczyć prawidłowe wykonanie znaku krzyża, a jednocześnie wsłuchując się w słowa piosenki, utrwalają podstawowe prawdy dotyczące krzyża.
Tekst piosenki:
W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego, (Wykonujemy znak krzyża odpowiednio do wypowiadanych słów)
tak można najprościej modlić się do Niego. (Wskazujemy na krzyż lub do góry)
Do Boga co właśnie uśmiecha do nas się (Rysujemy w powietrzu uśmiech)
i niebo przybliżyć swym dzieciakom chce. (Rozkładamy ręce)
Katecheza 4
Dom Boży i nasz dom
Nagranie piosenki nr 3 „Jeden jest tylko Pan”.
Plik z nagraniem posłuży katechecie w procesie uczenia dzieci słów i śpiewu tejże piosenki.
Katecheta odtwarza piosenkę, potem uczy jej słów.
Słowa piosenki:
Jeden jest tylko Pan, tutaj jest Jego dom, klęknijcie wszyscy,
którzy tu wchodzicie i razem chwalmy Go.
Miejsce to wybrał Pan, aby wysłuchać nas,
śpiewajmy wszyscy słudzy Jego domu, Bogu oddajmy cześć.
Śpiew piosenki jest bardzo dobrą formą zebrania i powtórzenia najważniejszych treści katechezy. Katecheta stawiając dzieciom pytania: O czym mówi ta piosenka? O rodzinie Bożej czy o świątyni – budynku? Sprawdza, czy dzieci właściwie zrozumiały różnicę pomiędzy kościołem rozumianym jako świątynia (budynek), a Kościołem, będącym rodziną Bożą, która w świątyni modli się do Boga.
Playback piosenki nr 3 „Jeden jest tylko Pan”.
Katecheta odtwarzając muzykę instrumentalną – melodię do piosenki 3 „Jeden jest tylko Pan”, aranżuje zabawę: KOŚCIÓŁ – RODZINA BOŻA I KOŚCIÓŁ – DOM MODLITWY.
Dzieci wychodzą na środek i dobierają się czwórkami lub piątkami (grupy mogą różnić się liczbą osób). Dzieci muszą zapamiętać, w której są grupie. Następnie rozchodzą się po wyznaczonym miejscy do zabawy, np. po dywanie, z tyłu klasy.
Na początku zabawy, dzieci chodzą swobodnie np. w obrębie dywanu. Gdy katecheta zatrzymuje muzykę i pokazuje zdjęcie, zadaniem dzieci jest odpowiednio zareagować. I tak: kiedy katecheta pokaże ilustrację wspólnoty (np. ludzi modlących się przed posiłkiem, w domu albo na Mszy Świętej), wtedy dzieci z poszczególnych grup mają się odnaleźć i wziąć za ręce, tworząc mały krąg. Po czym powtarzają za katechetą: „Tworzymy Kościół, czyli rodzinę Bożą”. A gdy katecheta pokazuje ilustrację kościoła (np. z zewnątrz albo pustego wnętrza) – uczniowie najpierw nieruchomieją. Katecheta mówi: „Budujemy świątynię, czyli dom Boży”, a uczniowie stając, podnoszą ręce nad głową, łącząc dłonie, jakby tworzyły stromy dach i powtarzają: „Budujemy świątynię, czyli dom Boży”.
W ten sposób dzieci w formie zabawy zapamiętują i utrwalają wiadomości: o tym, czym jest świątynia (kościół jako budynek) oraz czym jest Kościół, jako rodzina Boża.
Katecheza 5
Dobry Bóg stwarza świat
Nagranie piosenki nr 4 „Ha, ha, ha! Alleluja!”
Nagranie piosenki „Ha, ha, ha! Alleluja!” stanowi pomoc do nauki piosenki z gestami w części wstępnej katechezy, a także wstęp do ukazania dzieciom śpiewu jako formy modlitwy.
Tekst piosenki z gestami:
Ha, ha, ha! Alleluja! (podnosimy ręce coraz wyżej aż do samej do góry)
Ho ho ho! Hosanna! (machając rękami, opuszczamy je dół)
Mój (wskazujemy na siebie) Pan (wskazujemy na niebo) kocha (ręce skrzyżowane na piersiach) mnie. (na siebie)
Jego radość (palcami pokazujemy dołeczki w policzkach) jest w sercu mym. (kładziemy prawą dłoń na piersi, w miejscu serca)
Playback „Stworzenie świata”.
Plik zawiera nagranie fragmentu „Hymnu o stworzeniu świata” na podstawie Księgi Rodzaju 1, 1-25.
Katecheta omawiając z uczniami dzieło stworzenia świata może odtworzyć uczniom plik dźwiękowy lub samodzielnie przeczytać niniejszy fragment Pisma Świętego.
Prezentacja „Dbamy o świat, który dał nam Pan Bóg”.
Prezentacja jest dodatkową pomocą do pracy z podręcznikiem w czasie katechezy. Można ją wykorzystać omawiając z uczniami ilustracje o stworzeniu świata, a także podczas rozmowy wyjaśniającej uczniom treść „Hymnu o stworzeniu świata” – ukazując Boga Ojca, jako Stwórcę pięknego i dobrego świata, o który powinniśmy wspólnie dbać.
Katecheza 6
Chwalimy Boga z aniołami
Ścieżka dźwiękowa: „Spokojna muzyka”
Nagranie piosenki „Ha, ha, ha! Alleluja!” stanowi pomoc do nauki piosenki z gestami w części wstępnej katechezy, a także wstęp do ukazania dzieciom śpiewu jako formy modlitwy.
Tekst piosenki z gestami:
Ha, ha, ha! Alleluja! (podnosimy ręce coraz wyżej aż do samej do góry)
Ho ho ho! Hosanna! (machając rękami, opuszczamy je dół)
Mój (wskazujemy na siebie) Pan (wskazujemy na niebo) kocha (ręce skrzyżowane na piersiach) mnie. (na siebie)
Jego radość (palcami pokazujemy dołeczki w policzkach) jest w sercu mym. (kładziemy prawą dłoń na piersi, w miejscu serca)
Prezentacja: „Co widzimy oczami, a co widzimy inaczej”.
Obrazy zawarte w prezentacji mogą być pomocne do przeprowadzenia z uczniami rozmowy o tym, że
nie wszystko, co istnieje, możemy zobaczyć. Stanowi punkt wyjścia do przekazania dzieciom prawdy, ze
Bóg stworzył nie tylko świat, który możemy zobaczyć. Stworzył również wiele rzeczy, które czujemy,
choć trudno je dostrzec, także istoty, które są niewidzialne.
Nagranie opowiadania „Radość Aniołów”
Nagranie to stanowi pomoc dydaktyczną, którą katecheta może posłużyć się do przeprowadzenia pogadanki o Aniele Stróżu z nawiązaniem do zasad właściwego zachowania się. Może być również punktem wyjścia do zapoznania uczniów z treścią modlitwy do Anioła Stróża oraz omówienia jej treści.
Katecheza 7
Bóg stworzył człowieka
Ścieżka dźwiękowa „Cieszę się Alleluja”.
Może zostać wykorzystana przez katechetę do przeprowadzenia zabawy „Moje życie jest darem” w
końcowej części katechezy, jako utrwalenie i przypomnienie dzieciom prawdy, że jego życie jest darem
Boga. Dzięki temu, że żyje może biegać i bawić się, mówić i widzieć, uczyć się i odpoczywać, śpiewać,
tańczyć i modlić się. A wszystko zawdzięcza dobremu Bogu.
Prezentacja: „Zobacz, co nas łączy”.
Prezentacja „Zobacz, co nas łączy”, to pomoc, którą katecheta może wykorzystać w części wstępnej
zasadniczej katechezy, po przeprowadzeniu zabawy „Ćwiczenie z oddechem”, jako podstawę do
rozmowy dotyczącej oddechu, który sprawia, że żyjemy.
Katecheza 8
Katecheza 9
Jestem dzieckiem Bożym
Nagranie piosenki: „W imię Ojca i Syna i Ducha Św.”
Plik z nagraniem posłuży katechecie do wspólnej modlitwy rozpoczynającej katechezę. Dzieci śpiewają
piosnkę z użyciem gestów, utrwalając tym samym prawidłowe wykonywanie znaku krzyża.
Śpiew piosenki stanowi doskonała formę dydaktyczną, dzięki której uczniowie mogą powtórzyć ważne
treści z poprzednich katechez. Uczniowie mogą również zaśpiewać tę piosenkę – jako wprowadzenie do
powtórzenia wiadomości o znaku krzyża lub po ich powtórzeniu.
Prezentacja: „Chrzest święty”
Może stanowić dodatkową pomoc dla nauczyciela w omówieniu i zobrazowaniu uczniom znaków chrztu
świętego: naznaczenia krzyżem i polania wodą, namaszczenia olejem krzyżma i nałożenie białej szaty,
zapalenia świecy.
Katecheza 10
Bóg wezwał mnie po imieniu
Nagranie piosenki: „Bóg jest miłością”.
Plik z nagraniem posłuży katechecie do wspólnej modlitwy rozpoczynającej katechezę.
Plik dźwiękowy z różnymi odgłosami.
To pomoc do przeprowadzenia zabawy: „ZGADNIJ: CO TO?”
Katecheta prosi dzieci o uważne posłuchanie prezentowanych dźwięków i określenie, skąd one
pochodzą. Po zabawie katecheta podaje uczniom zagadkę do rozwiązania: Dzięki czemu słyszeliście
w tej zabawie dźwięki? Co posiada każdy człowiek?
Zagadka jest wprowadzaniem do zapoznania dzieci z historią Salomona i rozmowy o słuchaniu Boga w
Słowie Bożym.
Plik dźwiękowy: „Samuel”;
Odsłuchanie opowiadania o historii małego chłopca imieniem Samuel jest wstępem do kontynuacji
procesie poznawania historii postaci, w dalszej części katechezy na podstawie odczytanego przez
katechetę fragmentu z Pierwszej Księgi Samuela 3, 1-10.
Prezentacja: „Jak dzieci Boże słuchają Pana Boga?”
Prezentacja jest dodatkową pomocą w rozmowie, w której celem jest przekazanie uczniom prawdy, że
od momentu chrztu świętego wszyscy jesteśmy wezwani przez Boga, czyli powołani do Jego służby.
Katecheta ukierunkowuje rozmowę z uczniami, aby znaleźli odpowiedź na pytanie: Kto wie, na czym
polega służba Panu Bogu?
